شیر فشارشکن چیست و چه کاربردی دارد؟

آیا می‌دانید شیر فشارشکن چیست؟ در مواقعی که جریان سیالات با فشار بسیار زیادی خارج می‌شود، باید از شیرهایی استفاده شود که بتوانید این جریان را با فشار کمتری به سمت بیرون هدایت کنید. شیر فشارشکن از جمله شیرآلاتی است که برای این منظور استفاده می‌شود. اما این شیر چه ویژگی‌هایی دارد و در چه مواردی استفاده می‌شود؟

در این مطلب ما قصد داریم در مورد اینکه شیر فشارشکن چیست و چطور عمل می‌کند، با شما صحبت کنیم.

شیر فشارشکن چیست؟

به شیرهای فشار شکن که P.R.V نیز گفته می‌شود، می‌تواند میزان فشار جریان سیالات را کم کند. در مواقعی که این فشار به سیستم لوله‌کشی آسیب  می‌رساند، استفاده از این شیرآلات می‌تواند مانع از صدمه دیدن لوله‌ها شود. در P.R.V از قطعاتی استفاده شده است تا فشار را کاهش دهد. در واقع باید بگوییم این شیر می‌تواند میزان فشار عبور جریان سیالات را تنظیم کند.

جالب است بدانید که در این شیر می توانید میزان عبور جریان را از قبل مشخص کنید. وقتی شیر باز می‌شود، فشار به حد مشخص می‌رسد و اگر میزان آن بالا برود، شیر بسته می‌شود.

در سیستم‌های هیدرولیکی، پمپ جریان سیالات را با فشار زیادی به بیرون هدایت می‌کند. حالا آن‌که شیر فشارشکن می‌تواند از میزان این فشار بکاهد. در این سیستم‌ها یک مانومتر (فشارسنج هیدرولیکی) وجود دارد که از آن می‌توانید برای تنظیم فشار خروج سیالات استفاده کنید. سپس زمان عبور این سیالات، شیر فشارشکن می‌تواند از میزان فشار سیال عبوری بکاهد.

همچنین اگر بخواهید میزان فشار در خروجی شیر را ثابت نگهدارید، بهترین وسیله ممکن، شیرفشارشکن است. این نوع شیرآلات برای کاهش فشار آب ورودی به شبکه نیز کاربرد زیادی دارد. از آنجا که آب از مخازن با فشار بسیار زیادی خارج می‌شود، اگر با همین میزان فشار به سمت خانه‌ها هدایت شود، به لوله‌کشی شهری آسیب زیادی وارد می‌کند. در حالی که شیر فشار شکن در نزدیکی کنتور آب ساختمان (بعد از انشعاب لوله اصلی آب شهر) قرار می‌گیرد. کاربرد اصلی این شیر جلوگیری از فشار آب مخازن به سیستم لوله کشی ساختمان است.

اجزای تشکیل دهنده شیر فشارشکن

این نوع شیر آلات برنجی یا چدنی از قطعات مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:

• دسته (اهرم برای باز و بسته کردن شیر)
• تنظیم‌کننده میزان فشار خروجی سیالات
• پیچ
• محفظه شیر
• دم دستی
• بدنه شیر فشارشکن
• شیر
• صفحه متحرک
• آب بند
• گپ

انواع شیرهای فشار شکن

برای دسته‌بندی این شیرآلات می‌توان گفت از آلیاژهای مختلفی استفاده می‌شود. بهترین و پرکاربردترین آلیاژ، برنج است و به همین دلیل شیر فشارشکن برنجی بیشترین فروش را در بازار دارد. این نوع شیرآلات انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

شیرهای فشارشکن مستقیم

این نوع شیرآلات فشار شکن برای کارهای کوچک کاربرد دارند. برای مثال یک کاربرد شیر فشارشکن کوچک برای تجهیزات لباسشویی، ظرفشویی، سیستم استریلیزه کردن بخار، صنایع غذایی و تجهیزاتی است که با فشار کم کار می‌کنند. در واقع شیر فشار شکن مستقیم زمانی کاربرد دارد که خط لوله‌کشی تحت فشار کم قرار داشته باشد.

شیرهای فشارشکن پایلوت

این نوع شیر فشار شکن برای خطوط لوله‌کشی تحت فشار بالا کاربرد دارد تا بتوان فشار جریان سیال را کنترل کرد. به طوری که کنترل جریان سیال با کمک پایلوت انجام می‌شود.

شیر فشارشکن پیستونی

در این محصول یک پیستون به کار رفته است و از آن برای خطوط بخار استفاده می‌شود. از آنجا که شیرهای فشار شکن پیستونی مقاومت زیادی دارند، آن‌ها برای لوله کشی ساختمان و تجهیزات تهویه مطبوع استفاده می‌شود.

شیر فشارشکن دیافراگمی

این نوع شیر فشارشکن قدرت بیشتری در کنترل حجم سیالات دارد و با یک صفحه دیافراگمی کار می‌کند. به همین دلیل از آن‌ها در جاهایی که فشار سیالات بالا باشد، استفاده می‌شود.

انواع شیر فشارشکن از نظر نحوه عملکرد

شیر های فشارشکن از نظر عملکرد، به دسته بندی زیر تقسیم می شوند:

• شیر فشارشکن هیدرولیکی

همانطور که از اسم این محصول مشخص است، نحوه عملکرد شیر فشارشکن به شکل هیدرولیکی است و با یک اهرم جریان سیال را کنترل می‌کند.

• شیرهای فشارشکن پنوماتیکی

این محصول مثل یک سیستم کنترلی عمل می‌کند. نحوه تنظیم شیر فشار شکن پنوماتیکی به این صورت است که باید سنسور را تحت کنترل داشته باشید تا میزان افت فشار اندازه‌گیری شود.

نحوه عملکرد شیر فشار شکن

این نوع شیر قادر است فشار ورودی و خروجی سیالات را کم و یا آن را با فشار ثابت به سمت بیرون هدایت کند. در شیرهای فشارشکن، سیال خود به عنوان واردکننده نیرو عمل می‌کند و یک فنر در این شیر قرار دارد که در برابر این نیرو، واکنش نشان می‌دهد. در نهایت با خنثی کردن میزان فشار، جریان سیالات با قدرت کمتری از شیر خارج می‌شود.

وقتی میزان نیروی سیال بیش از حد باشد، شیر بسته و مسیر جریان سیال قطع می‌شود. در مقابل، فنر عکس العمل نشان می‌دهد و دوباره مسیر جریان را باز می‌کند. این قطعه از شیر فشارشکن را می‌توانید تنظیم کنید که تا حدی که فشار سیال کم می‌شود، از خود واکنش نشان دهد.

کاربرد استفاده از شیر فشارشکن

هر یک از انواع شیر فشار شکن در موارد خاصی استفاده می‌شود. براین اساس باید گفت:

کاربرد شیرهای فشارشکن هیدرولیکی:

• صنایع سیمان
• صنایع خودروسازی
• صنایع فولاد

کاربرد شیرهای فشارشکن پنوماتیکی:

• صنایع کشاورزی
• صنایع خودروسازی
• صنایع غذایی
• صنایع چوب

مزایا و معایب شیر فشار شکن

استفاده از این محصولات با مزیت‌ها و معایبی همراه است که عبارتند از:

مزیت‌های شیر فشارشکن:

• داشتن ساختار ساده و قابل تعمیر
• قیمت ارزان‌تر نسبت به سایر شیرآلات
• کاربرد ساده و آسان به دلیل ساده بودن مکانیزم عملکرد
• جلوگیری از نشت خطوط لوله و دستگاه
• عدم نیاز به اپراتور برای وارد کردن نیروی خارجی و جابجا کردن فنر
• امکان استفاده از شیرفشارشکن برای هر نوع دمای بالا یا پایین
• اصطکاک پایین میان قطعات و جریان سیالات

معایب شیرهای فشارشکن:

• نشان دادن واکنش نسبت به ذرات گرد و غبار و رسوب در سیالات و در نتیجه ضعیف عمل کردن شیر فشارشکن
• کاهش فشار سیال به دلیل نیاز نداشتن به نیروی خارجی برای جابجا کردن فنر

نحوه تنظیم شیر فشار شکن

برای تنظیم این شیرها باید به صورت زیر عمل کنید:

• شیر زیر مانومتر را باز و پایلوت را تنظیم کنید.
• درپوش را برداشته و مهره پیچ را شل کنید.
• برای کاهش فشار شیر باید پیچ سر چهارگوش را برخلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت بچرخانید.
• برای افزایش فشار شیر فشارشکن باید پیچ سر چهار گوش را در جهت حرکت عقربه‌های ساعت بچرخانید.
• حالا مهره پیچ سر چهارگوش را با آچار محکم کنید و درپوش را روی آن قرار دهید.
• در نهایت شیرهای گازی زیر مانومتر را ببندید.

حرف آخر

شیرهای فشارشکن یکی از بهترین و ارزان‌ترین شیرهایی است که برای تنظیم جریان سیالات کاربرد دارد. از این نوع در جاهایی که فشار سیالات به لوله‌کشی آسیب می‌رساند، استفاده می‌شود. برای مثال در لوله‌کشی آب شهری، در کنار کنتور منازل، از این نوع شیرها استفاده شده است. امیدواریم به سوال شما درباره اینکه شیر فشارشکن چیست پاسخ داده باشیم.

سوالات متداول

ضرورت استفاده از شیر فشار شکن در خانه ها چیست؟

از آنجا که شدت فشار آب مخزن بسیار بالاست، بدون شیر فشارشکن، به سیستم لوله کشی خانه‌ها آسیب زیادی می‌زند. این شیر میزان فشار را کم می‌کند.

شیر فشار شکن چه کاربردی در صنعت دارد؟

با توجه به نوع پنوماتیکی یا هیدرولیکی بودن، از این نوع شیرها در صنایع مختلف مثل صنعت فولاد، خودروسازی، سیمان و …. استفاده می‌شود.