بازار شیرآلات شامل مجموعه‌ای از انواع شیر است که از جمله می‌توان به شیر فلکه کشویی اشاره کنیم. شاید تصور کنید این محصول ظاهر کشویی دارد، در حالی که قسمت داخلی آن به این صورت است بتواند جریان سیالات را قطع و وصل کند. از این شیرآلات برای باز و بسته کردن ورودی انشعابات و آب استفاده می‌شود و یکی از ابزارهای مورد نیاز برای تاسیسات و موتورخانه‌هاست. شیر فلکه کشویی با آلیاژها و کیفیت متفاوتی تولید می‌شود و از این رو قیمت متفاوتی نیز دارد. در این مطلب قصد داریم به بررسی این محصول و کاربرد آن بپردازیم.
شیر فلکه کشویی چیست؟
این محصول نوعی شیر است که به منظور قطع و وصل کردن جریان آب و سایر سیالات کاربرد دارد. در این نوع شیر یک نشیمنگاه وجود دارد که دقیقا بر روی زبانه شیر قرار دارد. حالت عملکرد شیر فلکه کشویی نیز به صورت ساعتگرد و پاد ساعتگرد است که به منظور باز و بسته کردن آن انجام می‌شود. این شیر دارای یک مسدود کننده است که با چرخاندن فلکه، به حالت باز و بسته در می‌آید. برای باز و بسته کردن این شیر می‌توانید از یک محور (در صورت نصب زیر زمین) استفاده کنید. اگر شیر فلکه در یک محفظه قرار داشته باشد، برای باز و بسته کردن آن باید از آچار مخصوص استفاده کنید. اما در حالت معمولی می‌توانید به شکل دستی شیر فلکه کشویی را باز و بسته کنید.
برای اینکه شیر را ببندید، با شیر را در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید و برای باز کردن آن باید فلکه در جهت خلاف عقربه‌های ساعت بچرخد. اگر به دنبال بهترین شیر فلکه کشویی هستید، باید به ویژگی عبور سیال با کمترین مقاومت و ایجاد کمترین افت فشار در آن دقت داشته باشید. به طوری که وقتی شیر فلکه را می‌بندید، به هیچ عنوان اجازه عبور حتی یک قطره را هم ندهد.
اجزای تشکیل دهنده شیر فلکه کشویی
این نوع شیرآلات از قطعات مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه متفاوتی را برعهده دارند. قطعات مختلف در این شیرفلکه عبارت است از:
- میل فلکه یا استم که دو نوع درجا و بالا رونده دارد.
- زبانه شیر فلکه کشویی که می‌تواند مجزا و یا یکپارچه باشد.
- نشیمنگاه زبانه فلزی که به آن نشیمنگاه زبانه الاستومری نیز گفته می‌شود.
- فلنج‌های انتهایی که برای اتصال شیر به لوله کاربرد دارد.
- متعلقات شیرفلکه که می‌تواند از جنس مس، برنجی یا فولاد باشد.
انواع شیر فلکه کشویی
این محصول از نظر آلیاژ مورد استفاده در آن به چندین محصول تقسیم می‌شود که عبارتند از:
- شیر فلکه کشویی چدنی: این محصول در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارد و بیشتر در صنعت آب و فاضلاب استفاده می‌شود. این نوع شیر فلکه برای باز و بسته کردن جریان سیالات کاربرد دارد و شامل دو نوع شیر کشویی چدنی با زبانه فلزی و شیر کشویی چدنی با زبانه لاستیکی است. این شیر فلکه برای تاسیسات آب گرم تا دمای 80 درجه سانتیگراد کاربرد دارد.
- شیر فلکه کشویی برنجی: محصولی که با استفاده از ترکیب مس و روی (برنج) تولید می‌شود و به صورت دنده‌ای است. این محصول بیشتر در لوله‌کشی ساختمان، سیستم‌های بخار اشباع، سیستم تهویه مطبوع، سیستم‌های هیدرولیکی و پنوماتیکی، صنعت تانکرسازی، صنعت نفت، گازوئیل و روغن کاربرد دارد. پیشنهاد میکنیم برای مشاهده قیمت شیر فلکه کشویی برنجی روی لینک مشخص شده کلیک کنید.
- شیر فلکه استیل: برای تولید استیل از ترکیب فولاد و کربن استفاده می‌شود تا مقاومت فلز را در برابر رطوبت افزایش دهند. شیر فلکه کشویی که با استفاده از آلیاژ استیل ضد زنگ تهیه می‌شود در برابر فشار و دما مقاوم است. این محصول در صنعت پتروشیمی، نفت، گاز، آب و روغن کاربرد دارد. همچنین از شیر فلکه کشویی استیل برای دیگ‌های بخار نیز استفاده می‌شود.
از نظر نحوه عملکرد این شیر فلکه شامل دو نوع زیر است:
- شیر فلکه محور متحرک: در این محصول باید فلکه شیر چرخانده شود تا محور شیر به همراه دیسک شیر بالا و پایین شود.
- شیر فلکه محور ثابت: در این محصول وقتی فلکه و دیسک حرکت میکند، محور ثابت می‌ماند.
کاربرد شیر فلکه کشویی
کاربرد اصلی این محصول در لوله‌کشی تاسیسات و ساختمان‌هاست. اما با توجه به آلیاژی که برای تولید شیر فلکه استفاده می‌شود، کاربرد آن نیز متفاوت است. به طوری که از شیر فلکه‌های برنزی، چدنی، برنجی و استیل برای صنایع متفاوتی استفاده می‌شود. به طور کلی شیر فلکه‌هایی که با آلیاژهای ضدزنگ تولید می‌شوند، بیشتر برای پالایشگاه‌ها، صنایع مواد غذایی و دارویی، کشتی‌سازی، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و … استفاده می‌شود.
استیل ضد زنگ یکی از مهم‌ترین آلیاژهای مورد استفاده برای شیر فلکه کشویی که به هیچ عنوان اکسید نمی‌شود. این نوع شیر فلکه حتی در برابر مواد اسیدی و خورنده نیز مقاوم است و در صنعت دریایی نیز از آن استفاده زیادی می شود.
به طور کلی کاربرد شیر فلکه کشویی عبارت است از:
- برای قطع و وصل کردن کامل سیالات
- جلوگیری از بازگشت سیالاتی که عبور کرده‌اند (مثل چاه‌های پمپی)
- تنظیم و کنترل مقدار سیالات در حال جریان
- کنترل کردن و ایمن نگهداشتن دستگاه‌های تحت فشار
- استفاده برای جریان سیال با اختلاف فشار (مایع یا گاز)
ویژگی های شیر فلکه کشویی
از جمله مشخصات و ویژگی‌های این محصولات می‌توان به موارد زیر اشاره کنیم:
- سرعت بالا در باز و بسته کردن سیالات اعم از گاز و مایعات
- امکان استفاده برای ساختمان‌های مسکونی و صنایع مختلف
- حالت باز یا بسته کردن کامل
توجه داشته باشید که این نوع شیر فلکه برای کنترل دقیق جریان مناسب نیست و برای تنظیم و کاهش سیالات عمل نمی‌کند. در واقع فقط برای باز و بسته کردن 100 درصدی استفاده می‌شود و نمی‌توان با کمک آن جریان سیالات را کم کرد. همچنین ممکن است به مرور زمان دیسک وسیت فرسوده شود که در این زمان با باز کردن شیر، متوجه ایجاد لرزش و نویز در آن می‌شوید.
مزایا و معایب شیرفلکه کشویی
شیر فلکه کشویی مزیت و معایبی دارد که زمان خرید باید به هر دو بعد توجه داشته باشید:
مزایا شیرفلکه کشویی
- مناسب بودن قیمت شیر فلکه کشویی
- کم بودن افت فشار در زمان باز کردن جریان
- امکان استفاده و حرکت دادن فلکه شیر در دو جهت مخالف
- امکان استفاده برای فشار و دما
- هزینه پایین نگهداری و تعمیر
معایب شیرفلکه کشویی
با وجود مزایای متعدد این محصول معایبی نیز دارد که عبارتند از:
- برای کنترل فلو مناسب نیستند.
- حرکت آن‌ها به آهستگی انجام می‌شود.
- ممکن است بعد از مدتی فرسوده شوند و در زمان باز و بسته شدن لرزش و نویز داشته باشند.
حرف آخر
شیر فلکه کشویی محصولی که در ساختمان‌های مسکونی، کارگاه‌های کوچک و کارخانه‌های بزرگ کاربرد زیادی دارد. این محصول به منظور قطع و وصل کردن کامل جریان سیالات (مایعات و گاز) کاربرد دارد و برای کم کردن فشار جریان مناسب نیست. امیدواریم آنچه در این مطلب گفته شد اطلاعات مفیدی را در اختیار شما گذاشته باشد.
سوالات متداول
شیر فلکه ای کشویی چیست؟
این شیر برای باز و بسته کردن کامل (100%) جریان سیالات کاربرد دارد و در صنایع مختلف و لوله‌کشی ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
کاربرد شیر فلکه کشویی برای چیست؟
این محصول انواع مختلف چدنی، استیل و برنجی دارد که هر کدام از این نوع شیر فلکه‌ها در صنایع متفاوتی استفاده می‌شود.
شیر فلکه کشویی چگونه عمل میکند؟
این شیر فلکه به صورت چرخشی کار میکند و با جهت حرکت عقربه‌های ساعت بسته و برخلاف عقربه‌های ساعت باز می‌شود.
